Koronavirüs vakalarının Türkiye'de görülmesiyle birlikte çalışma hayatında hızlı bir şekilde uygulanmaya konulan ikinci politika bileşeni fesih yasağı ve yasağa bağlı olarak getirilen nakdi ücret desteği oldu. 4857 sayılı İş Kanunu'na Geçici Madde 10 ile eklenen fesih yasağı, bu yasağa bağlı olarak işverene tanınan tek taraflı ücretsiz izne gönderme hakkı ve 4447 sayılı kanuna yapılan eklemeyle bu şekilde ücretsiz izne gönderilen işçilere ödenen nakdi ücret desteği 17 Nisan 2020'de yürürlüğe girdi. 17 MART 2021'E KADAR UZATILDI Kanunda yapılan değişiklik ve kanunda verilen yetkiye dayanılarak çıkarılan Cumhurbaşkanlığı Kararları ile fesih yasağı 17 Mart 2021'e kadar uzatıldı. Şu an için bir yıla yakın bir süre uygulanması öngörülen yasakla, iş hukukundaki normal fesih sisteminden farklı bir süreç işlemeye başladı. NELER KAPSAMDA? 4857 sayılı İş Kanunu'na eklenen geçici 10. madde ile hangi kanuna tabi olursa olsun bütün iş sözleşmelerinin işveren tarafından ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller dışında feshi yasaklandı. Kanun yürürlüğe girdikten sonra işveren ancak işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışlarına dayalı olarak fesih yapabilir hale geldi. 23/7/2020 tarihli ve 7252 sayılı kanunla ilgili maddeye birtakım istisnalar getirildi ve fesih yasağının kapsamı bir ölçüde daraltıldı. FESİH YASAĞININ KAPSAMI DIŞINA ÇIKARTILDI Getirilen istisnaya göre işyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi veya ilgili mevzuatına göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi durumları fesih yasağının kapsamı dışına çıkartıldı ve geçerli fesih nedeni oluşturan bu durumlara dayalı olarak işverenin fesih uygulayabileceği belirtildi. Yasak kapsamında olmamakla birlikte tereddüt oluşturan belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi durumunun da yasak kapsamı dışında olduğu açıkça ifade edildi. ÜCRETSİZ İZİN ŞARTLARI NELER? İşverene fesih yerine işçiyi ücretsiz izne çıkarma hakkı tanındı. Normalde işçinin ücretsiz izne ayrılması ancak kendi isteği veya yazılı onayı ile mümkünken, yapılan değişiklik ile işverene fesih yasağının sonuna kadar tek taraflı ücretsiz izne ayırma hakkı tanındı. Bu şekilde işverenin işçiden onay almadan ücretsiz izin uygulamasını başlatabilmesi artık mümkün hale geldi. Ücretsiz izne çıkartılan işçilere kısa çalışma ödeneğinden yararlanamamaları halinde işsizlik sigortası fonundan günlük 39.24 TL nakdi ücret desteği ödenmeye başladı. UYMAYANA YÜKSEK PARA CEZASI VERİLİYOR Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı bir davranış olmadan işçinin iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline bu durumda olan her bir işçi için brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanması öngörülüyor. Geçici 10. madde kapsamında ücretsiz izne gönderilip kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak şartıyla, 15 Mart 2020 ile kanunun yürürlüğe girdiği 17 Nisan 20120 tarihleri arasında iş sözleşmesi işsizlik ödeneğine hak kazandıracak nedenlerden biri ile sona eren ve fakat diğer şartları sağlamadığı için işsizlik ödeneği alamayan işçiler nakdi ücret desteğine hak kazandılar. AHLAK VE İYİ NİYET Bununla birlikte ücretsiz izin gösterilip çalıştırılan işçiler için işverene her işçi ve her ay için brüt asgari ücret tutarında idari para cezası öngörüldü. Ayrıca ödenen nakdi ücret desteği de ödeme tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte alınması düzenlendi. Milliyet'te yer alan habere göre, Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı bir davranış olmadan veya istisna kapsamında bir geçerli fesih nedeni bulunmadan işçinin iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline bu durumda olan her bir işçi için brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanması öngörüldü. KIDEM TAZMİNATI NASIL ETKİLENDİ? Kanunda ücretsiz izin durumunun işçi açısından haklı neden oluşturmayacağı ve işçinin bu nedenden dolayı kıdem tazminatı talep edemeyeceği ifade edildi. Bu nedenle işçi tek taraflı ücretsiz izne gönderildiği durumda sırf bu nedene dayalı olarak iş sözleşmesini feshedemez, kıdem tazminatı talep edemez hale geldi. Fakat bununla birlikte ücretsiz izne gönderimde, bütün işçiler aynı oranda ücretsiz izne gönderilmiyorsa, belirli bir işçinin seçilmesinde ayrımı haklı kılan neden bulunmuyorsa, ücretsiz izinden değil de ayrımcılıktan işçinin iş sözleşmesini feshedebileceği ve kıdem tazminatı talep edebileceği ileri sürülüyor. SAĞLIK HİZMETİ Nakdi ücret desteği alanlar da genel sağlık sigortasından yararlanabildiler. Bakmakla yükümlü olunan kişi değillerse GSS primleri fondan ödendi.